طبقه بندي عیوب جوشکاري(بخش اول)
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
تعریف عیوب جوشکاری
نقص‌های مربوط به فرایند جوشکاری
نقص‌های مربوط به متالوژی جوش
گروه‌بندي عیوب جوشکاري
مقدمه
نقص یا ناپیوستگی زمانی عیب نامیده می شود که بعضی از خصوصیات از جمله : نوع، اندازه،پراکندگی یا موضع را بیش از حد مجاز استانداردها داشته و غیر قابل قبول باشد.
ناپیوستگی نوع ذوبی به آخال سرباره، ذوب (AWS D) در آئین نامه جوشکاري سازه هاي فلزي ناقص و نفوذ ناقص اتلاق می‌شود. در بسیاري از آئین نامه‌ها و مقررات، نوع ذوبی را کمتر از ترك مورد توجه قرار می‌دهند ولی در برخی از استانداردها نه تنها ترك بلکه ذوب ناقص یا نفوذ ناقص را نیز ممنوع می‌دانند.
قبل از آنکه عیوب جوشکاري گروه بندي شوند، توجه به چند تعریف در این زمینه ضروري می باشد.
ناتمامی(imperfection)
از نظر متالورژي، نا تمامی به یک نوع بی نظمی سه بعدي در شبکه اتمها اتلاق می شود که نظم ساختار شبکه را نسبت به حالت تعادل به هم می زند.
ناپیوستگی(Discontinuity))
ناپیوستگی به مجموعه اي از ناتمامی ها (مثل مرزدانه) گفته می شود که بطور عادي و با روشهاي مرسوم و متداول بررسیهاي غیر مخرب، قابل کشف نیستند
نقص (Flaw)
نقص به ناپیوستگی قابل کشف از طریق بررسیهاي غیر مخرب یا مخرب اتلاق می شود که در شرایط عمومی موجب شکست سازه نمی گردد. بنابراین می تواند بدون تعمیر در سازه باقی بماند. امروزه بعضی از روشهاي آزمونهاي غیر مخرب (پرتونگاري و فراصوتی) قادرند حتی بعضی از نقصهاي بی ضرر را در مناطقی مانند مرز دانه ها کشف نمایند که نیازمند مهارت و تجربه کافی در تفسیر میباشد.
عیب(Defect)
عیب به نقصی گفته می شود که تحت شرایط عمومی یا قابل پیش بینی، بخاطر وجود آن احتمال شکست سازه وجود دارد. عیب، در حقیقت نقصی است که طبق کد یا مشخصات فنی قابل قبول نمی باشد. بنابراین یک ناپیوستگی مشخص ممکن است در یک سازه نقص و در سازه دیگري عیب محسوب شود.
نقص‌ها و عیوب منطقه جوش ممکن است دو بعدي (مثل ترك) یا سه بعدي (مثل منفذ و حفره) باشند. از نظر کلی، نقصهاي دو بعدي خطرناك‌تر و تشخیص و ردیابی آنها نیز دشوارتر است. گرچه بایستی به خاطر داشت که هر دو نوع نقصهاي دو بعدي و سه بعدي موجب تمرکز تنش می‌شوند که براي بارگذاري دینامیکی حائز اهمیت است. همچنین منفذها یا تخلخلهاي اضافی بیانگر جوش ضعیف می‌باشند که ممکن است علاوه بر منفذ، نقصهاي خطرناک‌تر دیگري را هم به همراه داشته باشند.
نقص‌ها را می‌توان به گروه کلی زیر تقسیم کرد :
الف– نقصهاي مربوط به فرایند جوشکاري یا مربوط به دستورالعمل جوشکاري
دو بعدي
ناکافی با توجه به شکل هندسی محل اتصال (Heat Input) عدم ذوب : ناشی از حرارت ورودي
عدم نفوذ : عدم ذوب کافی در فلز پایه.
سه بعدي
منفذ: ناشی از حفاظت ضعیف ناحیه قوس، گازهاي محافظ با کیفیت ضعیف
بریدگی کناره : ناشی از عدم مهارت کافی در جوشکاري
گرده اضافی : فلز جوش خیلی زیاد
نفوذ اضافی : حرارت ورودي بالا
ب– نقصهاي مربوط به متالورژي جوش
دو بعدي
ترك : ناشی از فرایند انجماد (سرد شدن حوضچه مذاب تا رسیدن به دماي اتاق) و قابلیت نرمی در دماهاي بالا یا در درجه حرارتهاي پایین.
سه بعدي
منفذ : واکنشهاي با گاز محافظ یا سرباره، کاهش سریع در قابلیت انحلال گاز حین سرد شدن مذاب تا رسیدن به دماي انجماد.
گروه‌بندي عیوب جوشکاري
عیوب جوشکاري را می توان به طبقه ها، دسته ها و گروه هاي گوناگونی از جنبه هاي مختلف تقسیم نمود. در استاندارد بین المللی ( ISO 6520)عیوب جوش ذوبی به 6 گروه زیر تقسیم شده اند:
1– ترك ها(Cracks)
–2 حفره ها(Cavities)
3- آخال توپر (Solid Inclusion)
-4 نفوذ ناقص((Lack of Fusion) و ذوب ناقص (Lack of Penetration) –4
5-شکل ناقص (Imperfect Shape)
6- نفوذ اضافی( Excessive Penetration)
ادامه مطلب در بخش دوم طبقه بندی عیوب جوشکاری(ترک ها و حفره ها)
دریافت مقاله کامل “طبقه بندی عیوب جوشکاری”- فایل PDF
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)